tendencja napisał(a):Prawda. Ale sprostowanie jest zawsze konieczne
Mówisz - masz
[ Dodano: Sob 22 Kwi, 2006 19:35 ]
http://www.atena.hg.pl/modules.php?name=...cle&sid=15
Po czym poznać, czy dana grupa religijna może stanowić zagrożenie społeczne?
Posted on 09-12-2005 o godz. 00:00:00
Topic: Nowe Ruchy Religijne
Poniżej zamieszczamy archiwalny artykuł autorstwa Szymona Beźnica, Zbigniewa Paska i Piotra Pawelca, który został opublikowany w 1996 roku w biuletynie wydanym przez Urząd Miasta Krakowa. Tekst jest zbiorem zagadnień mających ułatwić odpowiedź na pytanie, czy danych ruch religijny może stanowić zagrożenie społeczne. Zdecydowaliśmy się przypomnieć pełną wersję artykułu, który od swej publikacji 10 lat temu pojawia się w różnych kontekstach w materiałach drukowanych i internetowych, niekiedy bywa skracany o wprowadzenie zawierające m.in. wezwanie o umiar i ostrożność w klasyfikowaniu mniejszościowych zjawisk religijnych jako niebezpiecznych.
PIERWODRUK: Szymon Beźnic, Zbigniew Pasek, Piotr Pawelec, Sekty i nowe ruchy religijne, w: Co zagraża twojemu dziecku?, Urząd Miasta Krakowa 1996.
Sekty i nowe ruchy religijne
Kilkanaście lat temu w Polsce było około trzydziestu zarejestrowanych związków wyznaniowych. Aktualnie jest ich 117 (dane z listopada 1996 roku).
Tolerancja i wolność religijna, które po 1989 roku stały się jednym z podstawowych elementów naszej państwowości niosą za sobą także pewne zagrożenia i niebezpieczeństwa. Z wolności religijnej korzysta wiele rozmaitych grup religijnych. Niestety zdarza się, że czasami dochodzi na tym polu do szeregu nadużyć. Problem ten jednak z trudem poddaje się prawnym regulacjom tak w Polsce, jak i w świecie. Panika i histeria społeczna narosła wokół problematyki nowych ruchów religijnych wymaga jej rozważnego rozpatrzenia i skrupulatnego przebadania. Niefrasobliwe wrzucanie wszystkich mniejszości religijnych do worka opatrzonego etykietką ?uwaga sekty? może uczynić jednak więcej szkody niż pożytku.
Często można odnieść wrażenie, że podstawową winą małych grup religijnych jest to, że w ogóle istnieją. Porównywanie ich z dużymi, zadomowionymi w Polsce od wieków Kościołami zawsze może stanowić podstawę do wygłaszania zarówno opinii pozytywnych, jak i bardzo krytycznych.
Czym różnią się od historycznych Kościołów?
Wyróżnia je kilka cech: m.in. silne więzi grupowe, postawy wrogości wobec otaczającego świata, żarliwe i emocjonalne przeżywanie własnej religijności, bezkompromisowość wyborów moralnych, tendencje do całościowego angażowania członków grupy w działalność ruchu.
Wiele z tych cech może stanowić zrozumiałe źródło niepokoju rodziców o swe dzieci. Prawo rodzica do wychowania swego dziecka w wybranej religii staje tu w konflikcie z prawem jednostki do głoszenia swoich poglądów religijnych. Nikomu nie można jednak zabronić wyrażania własnych przekonań religijnych, jeżeli odbywa się to bez szkody dla innych.
Mniejszościom religijnym nie możemy odmawiać prawa do własnego życia religijnego. Wydaje się, że zamiast rzucać gromy na oślep, stanowczo lepiej jest uwrażliwić społeczeństwo na rzeczywiste zagrożenia, których przecież nie brakuje.
Po czym poznać, czy dana grupa religijna może stanowić zagrożenie społeczne?
Poniżej sprecyzowano kilkanaście pytań, na które odpowiedź ułatwi rozstrzygnięcie dylematu. Jeżeli na większość z nich uzyskamy odpowiedź twierdzącą może to świadczyć, że mamy do czynienia z sytuacją potencjalnego zagrożenia.
1. Czy władza przywódcy grupy jest nieograniczona?
Jeżeli obserwujemy, że przywódca ma możliwość nieograniczonej ingerencji w życie osobiste i intymne członków, jego decyzje nie podlegają krytyce i są zawsze obowiązujące, dotyczą np. tak doboru małżonków, jak i wyborów politycznych, a ponadto sprawuje on władzę dożywotnio, to odpowiedź na to pytanie będzie twierdząca.
Symptomatyczne może być także przypisywanie liderowi grupy nadprzyrodzonych mocy, wymaganie bezwzględnego posłuszeństwa nawet w bardzo błahych sprawach oraz nakłanianie członków ruchu by postrzegali przywódcę jako osobę nieomylną lub nawet istotę boską.
2. Czy w grupie kładzie się duży nacisk na gromadzenie pieniędzy? Czy istnieje społeczna kontrola ich wydatkowania?
Każda grupa religijna potrzebuje pieniędzy na swoją działalność, ale zbyt mocne akcentowanie konieczności nieustannego pomnażania majątku grupy może być dla nas ważną informacją.
Jeżeli gromadzenie pieniędzy np. poprzez sprzedaż własnego majątku, handel, kwestowanie itp. jest przedstawione jako wypełnianie misji religijnej, a członkowie nie mogą odmówić tego obowiązku, to mamy do czynienia z kolejnym negatywnym sygnałem.
Zastanawiające może być także wiązanie postępu duchowego z rosnącymi stawkami opłat za uczestnictwo w oferowanych przez ruch rozmaitych kursach i szkoleniach.
3. Czy jednostka ma prawo w każdej chwili zrezygnować z członkostwa?
Barierą może być tak przymus fizyczny - np. strażnicy, jak i przymus psychiczny - np. zastraszenie. Grupa może podejmować ogromne wysiłki, by zapobiec porzuceniu ruchu. Symptomem zbyt daleko idącej kontroli jest także odbieranie osobistych dokumentów i pieniędzy od nowych członków.
4. Czy pewne elementy doktryny i historii ruchu są przedstawiane inaczej na początku zaangażowania, niż po pewnym okresie uczestnictwa?
Nieudzielanie dokładnych informacji osobom werbowanym do ruchu może być tutaj bardzo znaczące. Niekiedy zdarza się, że bardziej kontrowersyjne wierzenia i praktyki utrzymywane są dość długo w tajemnicy. Dopiero później poznają oni całość doktryny ruchu.
Jeżeli grupa religijna działa poprzez sieć rozmaitych satelickich organizacji i stowarzyszeń, wtedy nowi członkowie mogą dość długo nie domyślać się, że funkcjonują w ramach ruchu religijnego.
5. Czy grupa nie utrudnia swoim członkom kontaktów z rodzinami?
Jeżeli grupa religijna sugeruje swym członkom, że powinni żywić do rodziców, czy rodziny uczucia negatywne, ponieważ ci nie zdecydowali się na wstąpienie do ruchu, żyją w złym, nieczystym świecie itp., wtedy punkt ten możemy uznać za spełniony.
6. Czy istnieje obowiązek zakładania rodzin wewnątrz grupy?
Jeżeli od adeptów ruchu wymaga się poszukiwania partnera życiowego wyłącznie w ramach grupy religijnej, której są członkami lub sugeruje się zerwanie związku ze współmałżonkiem, tylko dlatego, że ten nie zdecydował się na wstąpienie do ruchu, wtedy odpowiedź na to pytanie będzie twierdząca.
7. Czy istnieje ograniczenie dopływu informacji ze świata? Czy można zauważyć tendencje do kontrolowania każdej godziny życia członków grupy?
W przypadku grup prowadzących życie wspólnotowe może mieć miejsce ?obróbka? informacji dochodzących z zewnątrz. Mogą zdarzać się też zakazy oglądania telewizji, słuchania radia, czytania gazet i książek nie wydawanych przez ruch religijny, a nawet kontrola treści prywatnej korespondencji.
8. Czy da się zaobserwować postawa wrogości wobec świata, społeczeństwa, instytucji państwa przedstawianych jako ?siedlisko zła? i źródło zagrożenia? Czy istnieje przekonanie o nieomylności i jedynozbawczości nauki grupy?
Jeżeli występuje przekonanie, że np. świat jest nieczysty, rządzi nim Szatan itp., to poglądowi temu towarzyszyć może przekonanie, że członkowie ruchu to np. grupa wybranych, którzy poznali prawdę, cieszą się Bożą miłością lub na pewno zostaną zbawieni.
Jeżeli w członkach grupy kształtowane jest przekonanie, że wszystkie inne poglądy i wyznania są fałszywe, niebezpieczne, nie warte uwagi, to taka nietolerancja powinna być dla nas kolejnym sygnałem.
9. Czy grupa jest programowo wrogo nastawiona do kształcenia pozareligijnego?
Świadectwem, że punkt ten został spełniony będzie rezygnowanie przez członków z dalszego kształcenia w szkole średniej lub na studiach wyższych. Powodem tej decyzji może być albo bezpośrednie przekonywanie o bezwartościowości świeckiego kształcenia, albo obciążenie członka grupy obowiązkami i praktykami, które nie pozostawią wiele sił i czasu na naukę w szkole.
Elementem przesądzającym wątpliwości czy mamy do czynienia z grupą religijną, która może okazać się niebezpieczna, powinno być odniesienie praktyk i zasad rządzących jej życiem do obowiązującego w naszym kraju prawa, np. członkowie ruchu mogą wyznawać zasadę, że cel uświęca środki i w imię religijnych ideałów ruchu popełniać przestępstwa np. kraść.
Należy pamiętać, że dopiero odpowiedzi twierdzące na zdecydowaną większość z tych pytań mogą być podstawą do kwalifikacji danej grupy jako stanowiącej potencjalne zagrożenie społeczne.
