Zgromadzenie Księży św. Pawła – Barnabitów, Barnabici
Congregatio Clericorum Regularium S. Pauli – Barnabitarum (B)
Historia
Zgromadzenie ojców barnabitów powstało w początkach XVI wieku, można by powiedzieć – nazajutrz po odkryciu Ameryki, które zrewolucjonizowało gospodarkę europejską, oraz niedługo po śmierci Karola VIII we Włoszech, oznaczającej początek wielkiego ujarzmienia półwyspu, który od tej pory stał się teatrem rywalizacji, wpływów politycznych i wojen.Wydarzenia tego okresu rozgrywały się na dwóch płaszczyznach. Ruch reformacyjny o szerokim zasięgu obejmował stopniowo instytucje i życie Kościoła. Jakkolwiek ojcowie V Soboru Laterańskiego (1512-1517) byli przekonani, że zreformowali w Kościele to, co było niezbędne, proces reform był sprawą nie do zahamowania. Już nie chodziło o to, czy ma być reforma, ale jaka ma ona być. Podczas gdy w krajach zaalpejskich fermenty nowatorskie wykraczały poza granice prawowierności i dyscypliny kościelnej (przybicie w 1517 roku przez Lutra 95 słynnych tez na drzwiach kościoła w Wittemberdze), we Włoszech zaczęły powstawać nowe zakony księży regularnych.
Ruch Księży Regularnych nie był czymś zupełnie nowym, pojawiającym się w sposób spontaniczny. Wyrósł on na fundamencie odnowy duchowej, która jest wspólnym mianownikiem wszystkich ruchów odnowy i nosi nazwę nowoczesnej pobożności – Devotio moderna. Ta nowa, współczesna forma religijności wywodzi się z krajów dzisiejszego Beneluksu, gdzie torowała sobie drogę cenna idea realizacji życia apostolskiego w społeczeństwie.
W tym to okresie przejściowym od średniowiecza do renesansu wymagania duchowe dogłębnie przemieniającego się świata czyniły umysły bardziej wrażliwymi na obowiązek wnoszenia zapału ewangelicznego do sumień i struktur. Dzieło to wymagało ubogacenia osobowego oraz nieustannej przemiany własnego życia. Rozwijało się życie wewnętrzne, by stać się narzędziem apostolstwa. Ten ideał znalazł swój fundament w Ewangelii, która stała się w tym czasie źródłem inspiracji różnych ruchów reformatorskich.
W takim to klimacie napięć i nadziei dojrzewał duchowo Antoni Maria Zaccaria. Urodzony w Cremonie w roku 1502, po ukończeniu studiów uzyskał w Padwie doktorat z zakresu nauk medycznych (1524). Nie medycynie jednak pragnął poświęcić swoje życie. Oddał się refleksji religijnej, angażując się w studia teologiczne oraz poświęcając się apostolstwu (1524-1528). Ten świecki człowiek, przygotowujący się do kapłaństwa (1528), odczuwał silne pragnienie odnowy chrześcijaństwa, uwieńczone założeniem w Cremonie Wieczernika, to jest grupy odnowy na wzór licznych grup istniejących już w różnych miastach włoskich, takich jak Miłość Boża w Genui i w Rzymie, Odwieczna Mądrość w Mediolanie czy Przyjaźń w Bresci, żeby wymienić tylko ważniejsze z nich.
Właśnie Wieczernik i Odwieczna Mądrość otworzyły możliwość działania przed młodym księdzem Antonim Marią Zaccaria, który przybył do Mediolanu pod koniec 1530 roku wraz z Ludwiką Torelli, hrabiną Guastalli, która porzuciwszy dotychczasowy daleki od ideału ewangelicznego tryb życia zapragnęła czynić dobro, oraz z ojcem Baptystą Carioni, dominikaninem z Cremy, przewodnikiem duchowym obojga. Ojciec Baptysta, zachęcony powodzeniem inicjatywy św. Kajetana Thiene, założyciela pierwszego Zgromadzenia Księży Regularnych, które uzyskało aprobatę papieża Klemensa VII, a z biegiem czasu przybrało nazwę Teatynów, zachęcił księdza Antoniego Marię Zaccaria do podjęcia podobnej inicjatywy.
Tak więc wyrosła w Kościele z inspiracji Ducha Świętego w przeddzień Soboru Trydenckiego (1545-1563), jako dzieło księdza Antoniego Marii Zaccarii oraz jego pierwszych towarzyszy życia i działalności apostolskiej, nowa rodzina zakonna, która przybrała imię Świętego Pawła, ponieważ już od pierwszych chwil swego założenia (1530) pragnęła kierować się jego nauką i naśladować jego przykład.
Antoni Maria Zaccaria na początku 1531 roku pisał do współzałożycieli nowo powstającego Zakonu, księży Bartolomeo Ferrari i Giacomo Antonio Morigia, że nadszedł moment porzucenia wszelkich wahań, naśladując przykład prawdziwych miłośników Chrystusa, którzy byli zawsze pełni zapału i gorliwości ewangelicznej; należy – kontynuował Założyciel – biec jak szaleńcy nie tylko na spotkanie z Bogiem, ale i z bliżnim.
Zakon Księży Świętego Pawła (Congregatio Clericorum Regularium Sancti Pauli) został zatwierdzony przez papieża Klemensa VII w dniu 18 lutego 1533 roku, a następnie papież Paweł III w 1535 roku poddał członków Zakonu pod bezpośrednią jurysdykcję Stolicy Apostolskiej. Pierwsze konstytucje ułożył Antoni Maria Zaccaria, a w 1579 roku kapituła generalna przyjęła nowe konstytucje, zredagowane przy współudziale kardynała Karola Boromeusza, arcybiskupa Mediolanu, które zatwierdził papież Grzegorz XIII w dniu 7 listopada 1579 roku.
W języku potocznym zakon został nazwany zgromadzeniem, a jego członkowie – ojcami barnabitami od kościoła św. Barnaby w Mediolanie, który był pierwszym ośrodkiem ich działalności.
Antoni Maria Zaccaria uważał reformę w Kościele za konieczną. Ogarnięty ideą wskrzeszenia zapału chrześcijańskiego, pragnął przemienić pogrążone w bierności duchowej i zepsute społeczeństwo, które praktycznie zaczęło popadać w pogaństwo. Do apostolstwa gorąco zachęcał przede wszystkim ludzi świeckich. Dobrze przygotowany doświadczeniem nabytym w Cremonie, Antoni Maria Zaccaria zapragnął, aby obok ojców barnabitów i sióstr anielanek działało grono osób pozostających w stanie małżeńskim, nazwane przez niego Trzecim Kolegium.
Trzy instytuty zrodzone z reformatorskiej inicjatywy Antoniego Marii Zaccarii koncentrowały swe wysiłki wokół dwóch wielkich spraw: domu zakonnego, jako miejsca kształtowania i doskonalenia osobowości zakonnej przede wszystkim poprzez stałą i gorliwą modlitwę, oraz posługi apostolskiej, której celem było zdobywać bliźnich dla Chrystusa Ukrzyżowanego. Pierwotnym terenem działalności apostolskiej ojców barnabitów był Mediolan. Masowe spowiedzi, głoszenie Słowa Bożego na placach, odważne dawanie świadectwa ubóstwem i pokorą – oto dzieła apostolatu pełnego dynamizmu, dzięki którym przezwyciężali religijną obojętność społeczeństwa, a szczególnie brak zapału ewangelicznego ludzi Kościoła. Trwając przy Krzyżu Chrystusa, na sposób pawłowy odwzajemniali miłość Jezusa Ukrzyżowanego.
Źródło: http://www.barnabici.waw.pl
Dane teleadresowe
OO. Barnabici
ul. Smoluchowskiego 1
02-679 Warszawa
tel. (0-22) 543-20-01; 543-24-02
fax: (0-22) 543-21-70
e-mail: zaccaria@pol.pl
strona internetowa: www.barnabici.waw.pl